Klezmerzy i zapach czulentu

Od soboty w stolicy kolejna edycja festiwalu Warszawa Singera.

Koncerty, spektakle, wystawy, spotkania literackie, warsztaty plastyczne i muzyczne, smakołyki artystyczne i kulinarne tworzone przez artystów z Polski i zagranicy składać się będą na tegoroczną 11. już edycję Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Od najbliższej soboty do końca miesiąca planowanych jest ponad 200 imprez.

Warto zabrać dzieci

– Sukces tego festiwalu to zwycięstwo życia nad śmiercią,  nad zbrodnią Holokaustu, a także przypomnienie wspólnoty losów Polaków i Żydów – mówi Gołda Tencer. Łodzianka z urodzenia, warszawianka z wyboru, związana od lat z Teatrem Żydowskim, wymyśliła tę imprezę w 2004 r. z okazji setnej rocznicy urodzin Isaaca Bashevisa Singera, jednego z najwybitniejszych pisarzy żydowskich, który przed wyjazdem do USA w 1935 r. przez kilkanaście lat mieszkał z rodziną w Warszawie.

Festiwal Warszawa Singera, który przywrócił życie zrujnowanej i martwej ulicy Próżnej, na początku był imprezą bardzo kameralną. Z roku na rok przyciąga coraz większe grono twórców i widzów. Występowali na niej artyści tej rangi co Nigel Kennedy czy Joseph Malovany, jeden z najsłynniejszych na świecie kantorów.

W tym roku na uroczyste otwarcie w synagodze Nożyków zaplanowano koncert kantorów Moshe Fishera, Avrahama Kirshenbauma i Elazara Vinograda. Bilety i zaproszenia już dawno się rozeszły, ale będzie okazja obejrzeć bezpośrednią transmisję na ustawionych wokół synagogi telebimach.

W Iluzjonie Filmoteki Polskiej zaplanowano weekend z filmami Michała Waszyńskiego. Bohaterami spotkań literackich będą pisarze, publicyści, felietoniści, a także potomkowie ocalałych z Holokaustu. Gościem Żydowskiego Salonu Literackiego będzie Anda Rottenberg.

Anna Polony, wielka aktorka Starego Teatru w Krakowie, zaprezentuje w najbliższą niedzielę fragmenty „Sklepów cynamonowych" Schulza, Jerzy Stuhr przeczyta Singera, a Olgierd Łukaszewicz – Szolema Alejchema. Anna Szałapak zaśpiewa piosenki ze „Sztukmistrza z Lublina". Pojawią się klezmerzy i jazzmani.

Na scenie Teatru Żydowskiego przypomniany zostanie „Bóg zemsty" Szaloma Asza i  „Skrzypek na dachu", będzie także inscenizacja „Ostatniej miłości" Singera z udziałem m.in. izraelskiego aktora Shmula Wircera. Goście z Izraela zaprezentują też „Robot Planet" według Stanisława Lema.

Wydarzeniem będzie z pewnością wizyta charyzmatycznej Mai Morgenstern. Szefowa Teatru Żydowskiego z Bukaresztu, znana z przejmującej roli Marii z Nazaretu w głośnej „Pasji" Mela Gibsona, wystąpi w monodramie „Dziś wieczorem Lola Blau" Kreislera.

– W tym roku mamy szczególnie bogatą ofertę dla dzieci – mówi Gołda Tencer. – Będą warsztaty plastyczne, muzyczne, literackie.

31 sierpnia odbędzie się wielki koncert plenerowy Davida D'Ora, artysty obdarzonego niezwykłym czterooktawowym głosem, który zachwyca publiczność Nowego Jorku, Moskwy, Rzymu i Pekinu.

Jak zwykle podczas festiwalu przewidziane są warsztaty taneczne, zwiedzanie Warszawy szlakiem Singera oraz spotkanie z kuchnią żydowską. Ze wszystkich serwowanych potraw uczestnicy poprzednich edycji najlepiej wspominają wielogodzinne gotowanie czulentu (rodzaj gulaszu). W tym roku 31 sierpnia tego zadania podjął się syn Macieja Kuronia Jan, który wraz z żoną Anetą zobowiązał się przygotować ponad tysiąc porcji. Zapach czulentu rozchodzić się więc będzie ostatniego dnia festiwalu nad całym pl. Grzybowskim.

I pomyśleć, że Singer przez ostatnie 35 lat życia był zagorzałym wegetarianinem i w opowiadaniu „Listy do pisarza" napisał: „Dla zwierząt wszyscy ludzie to naziści, a ich życie to wieczna Treblinka".

Nie tylko Warszawa

Tegoroczna Warszawa Singera będzie okazją do pożegnania z obecnym ambasadorem Izraela Zvi Rav-Nerem. W programie znalazła się też hawdala poświęcona pamięci niedawno zmarłego Szymona Szurmieja.

Podczas dziesięciu edycji festiwal zaczął wychodzić poza mury Teatru Żydowskiego i ul. Próżną. Koncerty odbywają się także w kościele Wszystkich Świętych na pl. Grzybowskim, a niektóre imprezy na warszawskiej Pradze, teraz także na Muranowie, np. w miejscu śmierci Mordechaja Anielewicza. W tym roku festiwal tuż przed warszawską edycją zagościł w Biłgoraju, Leoncinie i Radzyminie, miasteczkach związanych z Singerem. Po Warszawie przewidywana jest prezentacja niektórych wydarzeń w Nowym Jorku.