Kwaidan – opowieści niesamowite *****

Kwaidan – opowieści niesamowite, reż. Masaki Kobayashi, wyk. Michiyo Aratama, Tatsuya Nakadai, Katsuo Nakamura, Osamu Takizawa, Japonia 1964, 183 min, dystr. Blink, premiera 14.12.

Absolutne arcydzieło. Rzadko zdarza się mieć poczucie aż takiej pewności, że obcujemy z obrazem absolutnie wyjątkowym. Cztery oddzielne i niepowiązane ze sobą historie, które składają się na „Kwaidan” (to japońskie słowo oznaczające opowieść o duchu) zostały spisane w XIX wieku przez niezwykłą postać – Lafcadio Hearna. Ten pół-Grek, pół-Irlandczyk tak pokochał Japonię, którą odwiedził po raz pierwszy w wieku 40 lat, że stała się jego przybraną ojczyzną. Wyboru jego opowiadań dokonał i wirtuozersko je zekranizował Masaki Kobayashi, wybitny reżyser m.in. „Harakiri” i „Buntu”.

We wszystkich historiach, które oglądamy, napięcie budowane jest powoli, za to nieubłaganie aż do niespodziewanego finału. „Czarnowłosa” opowiada o żałosnym upadku samuraja, który przed laty porzucił kochającą go żonę i wziął sobie inną – bogatą i należącą do elity. W „Pani Śniegu” nieuchronna kara za niedotrzymanie tajemnicy spotyka biednego drwala. Tytułowy bohater najdłuższej opowieści – „Hoichiego Bez Uszu” – jest zwodzony na manowce przez duchy zmarłych członków wielkiego rodu, zaś „W czarce herbaty” mamy do czynienia z wyrafinowaną grą rozgrywającą się w dwóch planach czasowych – w XVII w. i współcześnie dla Lafcadio Hearna, czyli w wieku XIX.

Osobliwością „Kwaidanu”, która przesądza o jego wizualnym pięknie mającym niewiele sobie równych w historii kina jest scenografia – niemal całkowicie skonstruowana w studio, ze sztucznym oświetleniem. Ten zabieg nawiązujący do ekspresjonizmu, wzmocniony rewelacyjnym zastosowaniem dźwięku, znakomicie się sprawdził w przypadku tego filmu. Zbudował atmosferę grozy i okrutnej baśni.