Spacer po zielonej Warszawie

Na pierwszy rzut oka: beton, asfalt i azbestowe płyty - warszawski klimat. Jednak z szarego pejzażu stolicy przebija się zieleń, często okraszona historycznymi zaszłościami. Gdzie owej zieleni i odpoczynku na jej tle szukać? Przedstawiamy kilka miejsc, do których warto w pogoni za ciszą i spokojem dotrzeć.

Wprawdzie do tytułu zielonego płuca Warszawie jeszcze daleko, a 8 procent udziału parków i terenów zielonych nie brzmi imponująco. W tej liczbie mieszczą się jednak 82 parki - największe o powierzchni 70 hektarów, najmniejsze zajmujące 2 hektary. Wszystkie bardziej zielone i z pewnością bliższe natury, niż cały asfalt i cement, pokrywający stolicę. Darmowego obcowania z naturą zażyć można w 81 z nich. Płatny jest wstęp wyłącznie do Wilanowa.

Stołeczne parki mają różnych właścicieli. Zespoły pałacowo-parkowe: Łazienki Królewskie i Wilanów oraz ogrody Zamku Królewskiego są oddziałami Muzeum Narodowego. 9 parków ma status parków ogólnomiejskich, pozostałe zarządzane są przez dzielnice.Parkami ogólnomiejskimi są: Ogród Saski, Park Ujazdowski, Park Łazienkowski, Ogród Krasińskich, Park Paderewskiego, Park Praski, Pole Mokotowskie, Centralny Park Kultury, Park Fosa i stoki Cytadeli. Parkowymi seniorami stolicy są Ogród Saski, Ogród Krasińskich, Łazienki, a także Ogród w Wilanowie.

Zacznijmy więc od seniorów

1.Ogród w Wilanowie...

...to dla zwiedzających niemały wysiłek czasowy. Na 45 hektarach spacerowicz znajdzie romantyczny angielski ogród krajobrazowy, ogród różany, park angielsko-chiński z Górą Bachusa i stawem, na którym zakwitają lilie wodne, czy urokliwy zakątek zwany Gajem Akademosa.

W swej najstarszej części ogród Wilanowski sięga epoki baroku. Ten fragment, znajdujący się między zabytkowym pałacem a Jeziorkiem Wilanowskim, składa się z dwóch poziomów: tarasów zalewowego i nadzalewowego Wisły. Spacerując wśród szpalerów strzyżonych drzew, podziwiać w nim można kamienne posągi, drewniane altany, które przetrwały od czasów Jana III Sobieskiego, a w okresie letnim bogate kompozycje kwiatowe odzwierciedlające charakter epoki, w której ogród powstał.

Nieodłącznym obiektem, pośród wilanowskiej zieleni jest Pałac, który w latach swej świetności stanowił rezydencję królewską, nazywaną polskim Wersalem. Mało kto wie, że przed wielką rozbudową w drugiej połowie XVII wieku, budynek był bardzo skromny i uchodził za uboższy od podparyskich domów mieszczan i urzędników. "Nie krulewsky to budynek" - miała napisać królowa Marysieńka w liście do swej szwagierki.

Wielka renowacja odmłodziła budynek, kształtując go na podobieństwo polskiego dworu szlacheckiego, włoskiej willi ogrodowej oraz francuskiej rezydencji podmiejskiej w jednym. Villa Nuova - jak nazywano pałac niegdyś, przyczyniła się do powstania obecnej spolszczonej wersji - Wilanów.

Współczesny pałac różni się od budynku, który powstał w czasach Jana III Sobieskiego. Znaczący wpływ na wygląd dworu mieli jego kolejni właściciele. Po śmierci Sobieskiego historyczna budowla trafiła w ręce jego synów, później - hetmanowej wielkiej koronnej Elżbiety Sieniawskiej, a następnie do takich rodów magnackich jak Czartoryscy, Lubomirscy, Potoccy czy Braniccy. Przez trzy lata właścicielem pałacu był także August II Mocny.

Obecnie Pałac Wilanowski to przede wszystkim muzeum wnętrz XVII, XVIII i XIX wieku. Muzeum Wilanowskie otwarto ponad 200 lat temu, w 1805 roku, jako jedno z pierwszych muzeów w Polsce, i pierwsze udostępnione do zwiedzania, a wszystko dzięki staraniom Stanisława Kostki Potockiego. Do jego najcenniejszych eksponatów należą starożytne rzymskie popiersia, wazy etruskie i greckie oraz obrazy europejskich mistrzów nawet sprzed 500 lat.

Kiedy zwiedzać Muzeum Pałac w Wilanowie?W okresie 10 II - 30 IV i 17 IX - poł. XII pałac otwarty jest dla zwiedzających od niedzieli do piątku w godz. 9-16, w soboty 10-16. Letnie godziny otwarcia między 2 V - 16 IX w niedziele, poniedziałki i środy 9-18, czwartki i piątki 9-16, soboty 10-16.W soboty wstęp jest bezpłatny, a liczba wejściówek ograniczona, bilety w cenie 16 i 8 złotych.

Spacer po parku?

Park czynny jest cały rok od 9 do zmierzchu, bilety w cenie 5 i 3 zł, w czwartki wstęp bezpłatny.

Jak dojechać?

Muzeum znajduje sie na terenie Wilanowa w odległości ok. 10 km od centrum Warszawy, na końcu historycznego Traktu Królewskiego, prowadzadzącego od Starego Miasta z Zamkiem Królewskim do rezydencji Jana III Sobieskiego, przy ulicy Stanisława Kostki Potockiego 10/16.

Do Wilanowa można dojechać liniami autobusowymi komunikacji publicznej nr: 116, 117, 130, 139, 164, 180, 519, 522, 700, 710, 724, 725, E-2.

Na terenie Wilanowa znajduje się ogólnodostępny, nieodpłatny parking miejski na ok. 80 miejsc, w tym dla kilkunastu autokarów w odległości ok. 300 m od pałacu.

2. Łazienki Królewskie

Wśród najstarszych parków warszawskich, znajduję się niemniej znany, popularny i lubiany Park Łazienkowski, zwany również Łazienkami Królewskimi. Park ten położony w śródmieściu, to jeden z największych i najpiękniejszych kompleksów ogrodowych Europy, zajmujący blisko 80 hektarów. Swoimi początkami sięga XIII wieku, kiedy to w ówczesnym grodzie Jazdów znajdowała się - przed przeniesieniem jej na Zamek Królewski - siedziba książąt mazowieckich. W XVI wieku jego właścicielką stała się królowa Bona, dzięki której wybudowane zostały drewniany dwór oraz zwierzyniec. Od tamtego czasu szczęśliwymi posiadaczami majątku byli także Stanisław Herakliusz Lubomirski, król Stanisław August Poniatowski, carowie rosyjscy, a niedługo potem trochę mniej szczęśliwymi włodażami stali się niemieccy hitlerowcy.

Do dziś zwiedzać możemy, pozostały z tamtych czasów Pałac Na Wodzie, przekształcony z Łaźni przez Stanisława Poniatowskiego. Ówczesna Łaźnia Lubomirskiego, po rozbudowie, stała się rezydencją króla.

Każdy kto trafi do Łazienek, powinien odwiedzić także: Biały Dom - willę, w której mieszkały królewskie siostry, królewska faworyta, oraz tymczasowo król Francji Ludwik XVIII po ucieczce z kraju; Pałac Myślewicki; Starą Pomarańczarnię - a dawną Wielką Oranżerię; Amfiteatr zwany też Teatrem na Wyspie, wzorowany na ruinach antycznego teatru w Herculanum; Podchorążówkę z Muzeum Wychodźstwa Polskiego - dawną Wielką Oficynę; Wodozbiór; Pawilony, czyli Nową i Starą Kordegardę; Świątynię Diany oraz Świątynię Egipską - obie powstałe za czasów carów rosyjskich.

Jedną z bardziej charakterystycznych atrakcji dla zwiedzających jest pomnik Fryderyka Chopina, wykonany przez Wacława Szymanowskiego ponad 80 lat temu. To właśnie w pobliżu pomnika, przez cały sezon letni posłuchać można koncertów chopinowskich. Koncerty odbywają się także w Starej Pomarańczarni oraz amfiteatrze za sceną na wyspie.

Zwiedzanie Łazienek Królewskich...

Do Pałacu na Wodzie dostać możemy się przez cały rok od wtorku do niedzieli w godz. 9-16. Bilety to koszt 12 bądź 6 złotych. W te same dni czynna jest również Podchorążówka, dostępne są galerie wystaw czasowych. Cieszyć nimi oczy możemy już bezpłatnie.

W okresie od maja do września, od wtorku do niedzieli, w godz. 9-16 i za opłatą 5 lub 3 złote zwiedzającym udostępniony jest Biały Dom.

Nie lada atrakcją jest ponadto rejs gondolą po Stawie Łazienkowskim. Przyjemność ta, to koszt 6 złotych za bilet normalny i 4 złotych za bilet ulgowy.

Jak dojechać?

Ze względy na ogromną powierzchnię parku, znajdującego sie przy ulicy Agrykola 1, dojazd możliwy jest od strony kilku ulic.Aleje Ujazdowskie: autobusy linii 116, 119, 166, 180, 195, 403, 503, E-1, E-2.Aleja Armii Ludowej: autobusy linii 188, 405, 408, 502, 514, 515, 520, 523, 525.Ulica Myśliwiecka: autobusy linii 100, 108, 162.Ulica J. Gagarina: autobusy linii 131, 167, 180, 301, 522.

3. Ogród Saski

Dzisiejszy Ogród Saski, zwiedzać możemy dzięki Augustowi II Mocnemu, który założył go na przełomie XVII i XVIII wieku. Z zamkniętego parku pałacu Saskiego przebudowano go w XVIII wieku na styl barokowy, a w XIX wieku na styl angielski - powstały wówczas staw i wzniesienie z wodozbiorem.

Położony w samym centrum miasta park, jest jednym z najładniejszych w Warszawie. Jego obecna powierzchnia to zaledwie 15,5 hektara, o nieco innym kształcie niż początkowo. Podczas okupacji niemieckiej, przez zachodnią część parku przebito ulicę Marszałkowską. Drzewostan częściowo przetrwał powstanie warszawskie, jednak wszystkie elementy architektoniczne uległy zniszczeniu. Po drugiej wojnie światowej park odtworzono, znacznie ograniczając jego powierzchnię.

Przez całą długość parku ciągnie się aleja, która swój początek ma u Grobu Nieznanego Żołnierza. Idąc nią spacerowicz minie po drodze do ulicy Marszałkowskiej piękną XIX-wieczną empirową fontannę, będącą jednym z symboli stolicy, a także zegar słoneczny, z którego w pogodny dzień można odczytać godzinę. Oprócz tego park wabi 21. rzeźbami muz i cnót - mitologicznymi rzeźbami Fryderyka Karola Deybla z XVIII wieku, malowniczym owalnym stawem otoczonym płaczącymi wierzbami, klasyczną Świątynią Westy, służącą za wieżę ciśnień, pomnikiem Marii Konopnickiej i Stefana Starzyńskiego, a także cieniem 250-letnich drzew w upalne popołudnie.

Park Saski nie jest ogrodzony, dostęp dla zwiedzających nie jest więc niczym ograniczony i można zwiedzać go przez całą dobę.

Jak dojechać?

Ulica Marszałkowska: autobusy linii 107, 127, 128, 151, 171, 409, 512; tramwaje 4, 15, 18, 35, 36. Ulica Królewska: autobusy linii160, 194, E-2.

4. Ogród Krasińskich

Ostatni z najstarszych parków, a jednocześnie najmniejszy - to nierozerwalenie złączony z Pałacem Krasińskich – Ogród Krasińskich, położony w śródmieściu, a dokładniej na Muranowie Południowym. Jego historia rozpoczęła się z końcem XVII wieku – wówczas był największym z parków warszawskich. Po jego licznych przebudowach, aranżacjach i poszerzeniu po II wojnie światowej, powierzchnia parku to 11,8 hekatarów.

W otoczeniu parku, oprócz roślin w zachodniej jego części, od strony dawnej ulicy Nalewki, znajduje się zachowana częściowo barokowa brama i fragment ogrodzenia. Po zachodniej stronie parku znajduje się budynek Arsenału z Państwowym Muzeum Archeologicznym oraz Pomnik Bohaterów Walk pod Monte Cassino. W miejscu przedwojennego pasażu Simonsa w 1989 roku odsłonięto pomnik ku czci powstańców warszawskich.

Ogród Krasińskich jest popularnym miejscem spacerów, a dzięki remontowi w 2000 roku, miejsce to przyciąga także wielu gości z zagranicy - jest to częste miejsce odwiedzin gości z Izraela, którzy przybywają z wizytą na dawne Nalewki. Wśród obiektów architektury ogrodowej na uwagę zasługuje staw ze sztuczną kaskadą, na osi pałacu czy nowoczesny plac zabaw.

Jak dojechać?

Od ulicy Świętojerskiej, przy której zlokalizowany jest ogród, dojechać można takimi liniami autobusowymi jak 180 i 127.Od strony ulicy Gen. A. Andersa dowiozą nas tam także tramwaje linii: 15, 18, 35 i 36.